گفتگو با : دکتر نسرین امیری *







 

چگونه از کودکان در برابرآسیب‌های اینترنتی محافظت کنیم؟

در کشور ما استفاده از اینترنت به‌خصوص در چند سال اخیر به شدت افزایش پیدا کرده است، به نحوی که جای بسیاری از فعالیت‌های روزمره گذشته افراد را گرفته است. گذشته از تمام عوارضی که همراه با این فناوری در همه جای دنیا مطرح است، مسایل مربوط به کودکان و اینترنت و مشکلات ناشی از آن در سال‌های اخیر مورد توجه بسیاری از کارشناسان قرار گرفته است. نگرانی‌های مربوط به افزایش ساعت استفاده کودکان و نوجوانان از اینترنت، گزارش‌های مربوط به موارد اعتیاد به این پدیده در دیگر کشورها و نگرانی‌های خانواده‌ها ما را بر آن داشت تا گفتگویی را با دکتر نسرین امیری، فوق‌تخصص روان‌پزشکی کودک و نوجوان و عضو هیات علمی دانشگاه علوم بهزیستی در مورد کودکان و آموزش‌های مربوط به اینترنت انجام دهیم.

به‌عنوان اولین پرسش می‌خواستم نظر شما را در مورد آشنایی کودکان با اینترنت بدانم.

اینترنت در واقع حوزه جدیدی است که وارد کشور شده و می‌تواند بدون صرف انرژی منبع بی‌پایان اطلاعات را در اختیار مخاطب خود قرار دهد و فرصتی است که کودکان ما می‌توانند بسیاری از مسایل را از طریق آن یاد بگیرند. نمی‌توان انتظار داشت که یک کودک امروزی وارد اجتماع شود و از هیچ‌یک از تکنولوژی‌های روز اطلاع نداشته باشد اما در عین حال نمی‌توان کودک را با گستره‌ای به این وسعت روبه‌رو کرد ولی هیچ نظارت و مراقبتی بر آن نداشت.

پس برخورد صحیح با این فناوری جدید چیست؟

مهم‌ترین نکته‌ای که باید به آن توجه کرد این است که استفاده صحیح از اینترنت را به فرزندان خود آموزش دهیم. همان‌طور که به فرزندان خود آموزش می‌‌دهیم که در مقابل افراد غریبه در خانه را باز نکنند و آموزش می‌دهیم که لازم نیست هر کسی تمام اطلاعات منزل ما را داشته باشد، باید به فرزند خود آموزش دهیم همان‌طور که او به راحتی وارد فضایی مثل اتاق چت می‌شود، هر کس دیگری هم می‌تواند به همین شکل وارد آن شود و نباید اجازه داد بدون شناخت به اطلاعات شخصی ما دسترسی پیدا کند.

یعنی توصیه‌های خاصی در این مورد وجود دارد؟

بله؛ توصیه‌هایی که ما برای حفاظت کودکان در برابر آسیب‌های اینترنت داریم متعدد است. یکی از این توصیه‌ها این است که زمان استفاده از آن باید برای کودک (و البته بزرگسالان) محدود باشد و کودکان در بازه زمانی مشخصی به کار با اینترنت بپردازند. دیگر اینکه به تدریج باید به فرزند خود آموزش دهیم که هر آنچه در اینترنت می‌بینند، حتما درست و مبتنی بر واقعیت نیست زیرا در حال حاضر بسیاری از سایت‌ها هستند که اعتبار کافی ندارند و کودکان باید از این مطلب اطلاع داشته باشند. ما باید از بچه‌ها بخواهیم که خود را با اطلاعات روز همراه کنند و بیشتر از سایت‌های آموزشی استفاده نمایند.

یعنی این آموزش‌ها می‌تواند به تنهایی برای ایمنی کودکان کافی باشد؟

مسلما نه؛ ما باید در عین حال که به فرزندان خود در این زمینه آموزش می‌دهیم به پایگاه‌های اینترنتی‌ای که به آن وارد می‌شوند نیز نظارت داشته باشیم. همچنین پدر و مادر باید سعی کنند که از اطلاعات و دانش روز در این زمینه عقب نباشند چون ارتباط نداشتن با فناوری‌های جدید و اخبار و اطلاعات باعث ایجاد شکاف بین نسلی بین والدین و فرزندان و هرچه عمیق‌تر شدن این شکاف می‌شود و آنها را از یکدیگر دور می‌کند. پدر و مادر باید سعی کنند زمان‌هایی را اختصاص دهند و در کنار فرزندان خود با هم از اینترنت استفاده کنند و حتی در بازی‌های اینترنتی آنان شرکت کنند تا به این وسیله تعامل بیشتری با آنها برقرار شود. از طرف دیگر والدین هم می‌توانند در این ارتباط متقابل مطالبی را در مورد فرزندان خود بیاموزند.

نظر شما درباره ایجاد ارتباط کودکان با گروه‌های دوستی در محیط‌هایی مثل چت‌روم‌ها چیست؟

کودکان پدیده چت را نوعی ارتباط اجتماعی می‌دانند و آن را ارتباطی مثل محیط‌های واقعی می‌پندارند در صورتی که این طور نیست و باید این مساله به فرزندان آموزش داده شود. باید به آنان بیاموزیم که ارتباطی که از طریق چت برقرار می‌شود، همواره یک ارتباط صحیح و درست نیست. باید به آنان آموزش داده شود که اطلاعات شخصی و خانوادگی خود را در این رابطه‌ها در اختیار اشخاص دیگری که آنها را نمی‌شناسند، قرار ندهند.

برخی خانواده‌ها اعتقاد دارند که ادبیات فرزندان‌شان در این محیط‌ها تغییر کرده و جهت منفی پیدا کرده است. نظر شما در این مورد چیست؟

در مورد استفاده از ارتباط‌های اینترنتی هم باید آموزش به فرزندان در اولویت قرار داشته باشد. این طبیعی است که یک کودک چون در این محیط، مخاطب خود را نمی‌بیند و همین‌طور به دلیل ادبیات خاص افراد حاضر در این محیط‌های مجازی، تحت تاثیر قرار بگیرد و گفتار وی تغییر کند. این وظیفه ماست که به وی بیاموزیم همان‌طور که بیرون از محیط مجازی اینترنت به فرد مقابل احترام می‌گذاریم و هنجارهایی را رعایت می‌کنیم، باید در این محیط نیز حریم ادب و احترام را نگه داریم و از فحش دادن و استفاده از کلمات رکیک خودداری کنیم. بسیاری از کودکان گمان می‌کنند در این محیط‌ می‌توانند هر حرفی را بزنند و ممکن است این کار به تدریج در آنها تبدیل به عادت در محیط‌های اجتماعی واقعی نیز بشود.

و آخرین پرسش اینکه فکر می‌کنید چه زمانی برای اینکه فرزندمان یک ایمیل اختصاصی داشته باشد، مناسب است؟

ایمیل و پست الکترونیکی به‌عنوان یک محیط شخصی در اینترنت محسوب می‌شود و قاعدتا اگر کودک مدیریت مناسبی روی آن نداشته باشد، نمی‌تواند تاثیر مناسبی در او بگذارد. باید به کودکان خود زمانی اجازه بدهیم ایمیل اختصاصی داشته باشند که مطمئن باشیم قدرت مدیریت پست الکترونیکی و فعالیت‌های اینترنتی خود را دارند.

* فوق‌تخصص روان‌پزشکی کودک و نوجوان و عضو هیات علمی دانشگاه علوم بهزیستی
منبع: www.salamat.com